ÇOCUKLARDA TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
Travma, hayatın günlük akışı içinde, hiç beklenmeyen bir anda ortaya çıkan, insanın dayanma gücünü zorlayan bir durum olarak tanımlanmaktadır. Travmaların oluşmasında, çocuğun olayı kendi yaşamına veya başka birinin yaşamına tehdit olarak algılaması çok önemlidir. Olay ne kadar doğrudan tehdit oluşturuyorsa, etkisi o derece büyük olur. Travmaların bir bölümü, doğal afetler sonucu yaşanırken bir bölümü de insanlardan kaynaklı ortaya çıkabilmektedir.
Çocuklarda travmaya bağlı çok çeşitli davranışlar gözlenebilir;
- Uykuda düzensizlikler ve gece kâbusları
- Yeme, giyinme, tuvalet alışkanlığı gibi alanlarda farklılıklar, geriye dönüşler
- Huzursuz olma
- Uykulu, donuk olma, yalnız kalma isteği
- Sürekli ağlama
- Tanıdık nesnelere aşırı bağlanma
- Değişikliklere karşı tolerans düşüklüğü
- Kişilerarası ilişkilerde bozulma ve kavgaların artması
- Travmatik olayla ilgili takıntılı düşünceler geliştirme, sürekli bu olay hakkında konuşma, bu olayla ilgili oyunlar oynama
- Olayın tekrar yaşanacağıyla ilgili endişe duyma
- Akademik başarıda bozulma
- Dikkat ve algıda bozulma
Çocuğa Nasıl Destek Olunmalı?
- Çocuğa yaşanan travmatik olayla bağlantılı olarak, yaşına uygun olacak şekilde, sade ve basit bir dille açıklama yapılmalıdır.
- Çocuğun olayla ilgili duygu ve düşüncelerini ifade etmesine izin verilmelidir, “Sakın üzülme, kuvvetli olmamız gerekiyor” diyerek duygularını bastırmasına neden olmak yerine, “üzülüyorsun, korkuyorsun” gibi anlaşıldığını hissettirecek bir konuşma çocuğun rahatlamasına yardımcı olacaktır.
- Çocuğunuzun olay sonucu geliştirdiği duygu ve düşüncelerin olaya verilen “normal” tepkiler olduğunu ve kendisinde bir gariplik olmadığını açıklayın.
- Çocuğa mutlaka oyun oynama ve resim yapma fırsatı verin; çocuklar yaşadıklarını oyun ve resim yoluyla dışa vurur ve rahatlama sağlarlar.
- Çocuğunuza onu sevdiğinizi ve her koşulda onun yanında olduğunuzu her fırsatta söyleyin. Yaşanan sorunu en kısa zamanda ortadan kaldırmak için çaba harcadığınızı söyleyin.
- Çocuğunuzun en kısa sürede günlük yaşamına dönmesini sağlayın, ona üstesinden gelmekte zorlanmayacağı sorumluluklar verin.