TRAVMA SONRASI STRES BOZUKLUĞU
Travmatik olay; doğal felaketler, savaş, göç, cinsel ya da fiziksel tacize uğrama, trafik kazaları, ölümcül bir hastalık teşhisi konması, tehlikeli bir olaya tanık olmak gibi zorlayıcı ve kişilerde ciddi derecede stres yaratan olaylar olarak tanımlanmaktadır. Travmatik olaylar 2 ana başlıkta toplanabilir: insan eliyle oluşturulan ve doğal afetler. Yapılan araştırmalar insan eliyle oluşan travmaya maruz kalan insanların daha yüksek ihtimalle post travmatik stres bozukluğuna yakalandıklarını göstermektedir. Ancak her travmatik olay yaşayan kişi travma sonrası stres bozukluğu belirtileri göstermeyebilir; olayın kendisi kadar kişilerin verdiği tepkiler de TSSB tanısı almada önemli rol oynamaktadır.
Kişide, travmatik bir olayla karşılaştıktan sonraki bir ay içinde anksiyete, depresyon ve dissosiyatif belirtileri çıkıyorsa Akut Stres Bozukluğu tanısı konmaktadır. Travma sonrası stres bozukluğu ise, yaşanan travmatik olayın ardından olayı tekrar tekrar yaşıyormuş gibi hissetme, travmatik olayı çağrıştıran yer ve kişilerden kaçınma, kabus görme, duygusal tepkilerde kısıtlılık ve aşırı uyarılma ile karakterize bir bozukluktur. TSSB’nin yaşam boyu görülme sıklığı genel toplumda %1-14 arasında değişmektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu Belirtileri
Fiziksel Belirtiler
- Mide bulantısı
- Yorgunluk
- Çarpıntı
- Titreme
- Baygınlık hissi
Duygusal Tepkiler
- Kaygı
- Depresif ruh hali
- İnkar
- Korku
- Suçluluk
- Panik
Zihinsel Tepkiler
- Hafıza ile ilgili sorunlar
- Dikkatini odaklayamama
- Kabuslar
Davranışsal Tepkiler
- Yerinde duramama
- Ani tepksellik
- Alkol ve madde alımı
- İştah sorunları
- Çabuk irkilme
TSSB için risk faktörleri incelendiğinde, stres kaynağı ile karşı karşıya kalma süresinin uzaması, stresörün ani olması ve kişinin hazırlıksız olması, olayın katastrofik olması, ölüm tehdidi içermesi, fiziksel yaralanmanın eşlik ediyor olması, canice ve insanlık dışı bir olayı içermesi, kişide suçluluk duygusu yaratması gibi etkenlerin travmanın şiddetini arttırdığı gözlemlenmiştir.
Kaynak:
Bilgiç, S. (2011). Travma Sonrası Stres Bozukluğu ve Akut Stres Bozukluğunun Klinik Açıdan
Karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi