Makale

Deprem Deneyimi Üzerine

Deprem Deneyimi Üzerine

02.03.2020

Son zamanlarda birçoklarımızın acı deneyimlerine sebep olan ve birçoklarımızın ise korkusu haline gelen depreme dair, insan psikolojisi nasıl çalışır ve ne yapmak gerekir?

Beklenmedik karşısında beyin; tehlikenin değerlendirmesi ve tehditten (savaş-kaç) korunmak şeklinde iki uyarımda bulunur.

Birey, daha önce sarsıcı bir olay ile karşılaşmadığında dünyayı ‘güvenli yer’ olarak kabul eder. Doğal afetlerden biri olan depremin beklenmedik gelişi bireyin güvenli yer olarak inandığı dünyaya dair duygularını zedeler. Deprem somut kayıplar getirebileceği gibi ruhsallığa dair soyut kayıplara da sebep olabilir: dünyaya dair güven gibi.

Depreme maruz kalan kişiler; kişilik yapıları, toplumsal değerler, geçmiş deneyimler sebebiyle farklılıklar gösterirler. Deprem sonrası psikolojik reaksiyonlar; korku, keder, suçluluk, öfke, zihin bulanıkları (konfüzyon) da bu kişisel farklılıklara göre şekillenmektedir. Bu ayırımı yapabilmemiz için en temel bilgi kişinin yaşamış olduğu deneyimi –kayıp gibi- ne şekilde içselleştirdiğidir. Kendimizi bu konuda anlamaya yönelik olarak izleyebileceğimiz adımlardan bazılarını aşağıdaki değişimleri gözeterek seçebiliriz.

Deprem sonrasında bireyler ;

• Ani değişime uyum sağlayamayabilirler.

• Kayba dayalı yeni gerçeklik ile bilinçte birbiriyle çelişen farklı duygu durumları ortaya çıkabilir.

Kişinin deneyimine dair şoku atlattıktan sonra;

• Duygu, inanç ve nesnelerini yeniden anlamdırması,

• Yaşamsal sorumluluklarını sürdürebilmesi, beklenir .

Eğer kişinin işlevselliği bu olaydan etkilenmişse ve başa çıkmakta zorlanıyorsa:

 Deneyimlerini ve duygularını rahatça belirtme olanağı verilmeli

 Zihinsel ve bedensel olarak rahatlaması sağlanmalı

 Sarsıcı deneyimine yönelik aydınlatıcı bilgiler sunulmalıdır.

 Rutin çalışma yaşımına dönemese bile günlük aktivitelere başlamalıdır.

Birey hayatını yeniden düzenlemedeki motivasyonunu yitirmiş olsa bile çabanın önemini kavramasına yardımcı olmak, psikolojik açıdan oldukça önemlidir.

Ruhsallığa yapılan yatırımların yanında, yaşanmış olan zorlu deneyimin bedensel olana yatırımı kesmemesine de dikkat edilmelidir;

 Dengeli beslenme, uyku, hafif egzersizler yapılmalıdır.

Acı deneyimlerle başa çıkmaya dair verilen bu bilgiler gözönüne alındığında hala daha kişi kendi içerisinde anlamlandıramadığı kimi duygularla başa çıkmakta zorlanıyor, yaşananlara dair bellek izlerinin veya korkularının onu günlük yaşamından alıkoyduğunu düşünüyorsa muhakkak profesyonel destek almalıdır.

Hazırlayan: Bengisu Özkan